Dzisiaj coś innego niż dietetyczny przepis. Postanowiłam wprowadzić cykl artykułów na blogu dotyczący odżywiania w różnych jednostkach chorobowych – zebrane najważniejsze informacje. W internecie krąży wiele legend na temat odżywiania w poszczególnych chorobach, dlatego stwierdziłam, że podam Wam rzetelne informacje wraz z piśmiennictwem. Tym razem będzie to dieta przy niedoczynności tarczycy.

Co trzecia osoba zgłaszająca się do mojej poradni zmaga się z tym problemem, co oznacza powagę sytuacji. Wiele osób nie zdaje sobie sprawy, z tego jak ważne jest żywienie w niedoczynności tarczycy. Jak wiele składników odżywczych wpływa na jej pracę, a ich niedobór prowadzi do wielu dysfunkcji. Często połknięcie tabletki nie rozwiązuje problemu – masa ciała rośnie, a samopoczucie nadal jest kiepskie. Dlatego chciałabym tym artykułem zwrócić uwagę, że leczenie nie opiera się tylko na syntetycznych hormonach, a przede wszystkim na połączeniu: odpowiedniej diety, farmakoterapii i aktywności fizycznej. 

Jeśli chodzi o podstawowe informacje dotyczące tarczycy, jej budowę, diagnostykę i rodzaje niedoczynności – to chciałabym Was odesłać do artykułu Mamy Ginekolog, gdzie w wyczerpujący sposób jest to wszystko opisane. Ja natomiast skupię się na kwestiach dietetycznych.

Zaczynając od początku.. Przyjmijmy, że wykonałaś badania krwi, konsultowałaś je z lekarzem endokrynologiem – otrzymałaś odpowiednie leki i zalecenia. Musisz zmienić swój sposób żywienia. Wyjścia są dwa: albo udajesz się o pomoc do specjalisty, albo próbujesz sama. I dziś chciałabym krok po kroku wytłumaczyć Ci, na co zwrócić przede wszystkim uwagę, komponując posiłki przy niedoczynności tarczycy.

Zapotrzebowanie na energię

Człowiek, aby mógł funkcjonować, pracować czy uprawiać aktywność fizyczną potrzebuje do tego odpowiedniej ilości energii. Komponując dla kogoś jadłospis zawsze zaczynam od ustalenia na podstawie wielu parametrów zapotrzebowania kalorycznego dla danej osoby. Natomiast w przypadku niedoczynności tarczycy jest o tyle trudniej, że podstawowa przemiana materii ulega obniżeniu o około 30%, stąd zapotrzebowanie kaloryczne powinno być niższe, niż to które wylicza nam kalkulator.

Węglowodany złożone

Po pierwsze dlatego, że mają niski indeks glikemiczny, powoli podnoszą poziom glukozy we krwi po posiłku, a także rzecz najważniejsza: zawierają sporo błonnika pokarmowego. Błonnik pokarmowy wspomaga pracę jelit i proces wypróżniania, a także jest pożywką dla naszych bakterii jelitowych. Z racji spowolnionego metabolizmu jesteś niestety narażona na występowanie zaparć. Niedoczynność tarczycy zwiększa również ryzyko rozwoju insulinooporności oraz cukrzycy typu II. Dlatego tak ważna jest jakość węglowodanów.

Dieta na niedoczynność tarczycy powinna obfitować w:

  • Ryż brązowy, dziki
  • Grube kasze: pęczak, gryczana, jaglana, owsiana
  • Pełnoziarniste pieczywo
  • Pełnoziarnistą mąkę: pszenną pełnoziarnistą, owsianą, orkiszową, gryczaną
  • Makaron pszenny pełnoziarnisty, żytni, gryczany, orkiszowy

Całkowicie wyeliminuj z diety na niedoczynność tarczycy:

  • Cukier, słodycze, słone przekąski, dżemy z dodatkiem cukru
  • Gazowane kolorowe napoje
  • Fast foody, gotowe produkty typu zupki, gorące kubki, słodkie desery
  • Soki w kartonie, napoje wieloowocowe, nektary

Postaw na dobre białko

Przy niedoczynności tarczycy ważne jest dostarczenie odpowiedniej ilości białka. Ma to duże znaczenie, ponieważ aminokwas 'tyrozyna’ jest niezbędny do budowy hormonów tarczycy. Dodatkowo białko przyspiesza metabolizm – organizm zużywa więcej energii na jego strawienie.

Wybieraj dobrej jakości:

  • Ryby (szczególnie morskie)
  • Drób
  • Jajka
  • Nabiał
  • Strączki (w ograniczonych ilościach)

Ogranicz tłuszcze nasycone

Powodują wzrost ryzyka rozwoju chorób sercowo-naczyniowych (które w przypadku niedoczynności tarczycy jest już wyższe niż u osoby zdrowej). Dlatego zrezygnuj z tłustych mięs, boczku, słoniny czy smalcu. Włącz do diety na niedoczynność tarczycy dużą ilość nienasyconych kwasów tłuszczowych, czyli:

  • oliwę z oliwek extra vergine
  • awokado
  • orzechy włoskie, laskowe, brazylijskie, nerkowce, migdały
  • pestki dyni
  • olej lniany
  • olej z orzechów włoskich
  • siemię lniane

Ważne witaminy i składniki mineralne w diecie na niedoczynność tarczycy

  • JOD

Około 80% tego pierwiastka znajduje się w tarczycy. Dlatego jego nieodpowiednia podaż w diecie upośledza funkcje tarczycy, doprowadzając tym samym do niedoczynności. Głównym źródłem jodu w diecie są przede wszystkim ryby morskie: łosoś, dorsz, makrela, owoce morza, sól jodowana.

  • SELEN

Wchodzi w skład enzymu zwanego 'dejodynazą’, która uczestniczy w przemianie hormonów: T4 -> T3. Niedobór selenu upośledza funkcjonowanie układu odpornościowego, a także zmniejsza konwersję hormonów. Włącz do diety: orzechy brazylijskie, owoce morza, ryby morskie (makrela, dorsz), grzyby, pełnoziarniste produkty zbożowe, rośliny strączkowe.

  • ŻELAZO

Deficyt żelaza w diecie powoduje niedostateczną produkcję hormonów tarczycy, przez co dochodzi do wzrostu TSH w osoczu krwi i rozwoju niedoczynności. Osoby chorujące na niedoczynność tarczycy bardzo często zmagają się z niedoborem żelaza. Głównym źródłem żelaza w diecie jest: wątróbka, wołowina, pestki dyni, otręby pszenne, żółtka, fasola, soczewica. Komponując posiłek bogaty w żelazo, warto dodać źródło witaminy C, która ułatwia jego wchłanianie, np. robiąc gulasz z wołowiny posyp go obficie natką pietruszki.

  • CYNK 

Wchodzi w skład białek receptorowych trijodotyroniny, a w konsekwencją jego niedoboru jest zmniejszona produkcja T3 i T4, co prowadzi do niedoczynności tarczycy. Reguluje także prawidłowe wydzielanie insuliny przez trzustkę oraz stężenie cholesterolu. Dodatkowo niedobór cynku prowadzi do spadku tempa metabolizmu oraz osłabienia funkcjonowania układu odpornościowego. Dlatego obowiązkowo włącz do diety: zarodki pszenne, nasiona lnu, pestki dyni oraz produkty zbożowe (pieczywo pełnoziarniste, kasza gryczana i jaglana), mięso oraz jego przetwory.

Sport to zdrowie

Przy niedoczynności tarczycy bardzo ważna jest aktywność fizyczna, ponieważ skutecznie zwiększa przemianę materii. Dodatkowo korzystnie wpływa na samopoczucie oraz sylwetkę! 🙂

Należy uważać na produkty, które zawierają substancje goitrogenne (wolotwórcze), ponieważ utrudniają przyswajanie jodu. Obróbka termiczna pozwala obniżyć zawartość tych substancji. Uważaj na: brokuły, kalafior, kapustę, soję, kaszę jaglaną. 

Podsumowując, pamiętaj że:

  • Dieta przy niedoczynności tarczycy jest oparta na zasadach zdrowego i racjonalnego odżywiania
  • Podstawą Twojej diety powinny być warzywa, owoce, produkty pełnoziarniste, ryby, chude mięso, w mniejszym stopniu nabiał i zdrowe tłuszcze 🙂
  • Regularna aktywność fizyczna zwiększa tempo przemiany materii
  • Odpowiednia podaż wody wpływa na działanie błonnika pokarmowego (przeciwdziałanie zaparciom, obniżenie glukozy we krwi), zalecana ilość to 2,0-2,5l
  • Należy zwrócić uwagę na produkty bogate w: jod, żelazo, cynk i selen.
  • W okresie jesienno-zimowym oraz w przypadku niedoboru należy suplementować witaminę D3 (szczególnie w przypadku wystąpienia jednocześnie Hashimoto).
  • Tarczyca nie lubi stresu oraz braku snu – zadbaj o jego odpowiednią ilość i jakość 🙂

Piśmiennictwo:

  1. P Tuchendler, Z Zdrojewicz; Dieta w chorobach tarczycy. Med Rodz 2017; 20(4): 299-303
  2. https://www.mp.pl/pacjent/dieta/diety/diety_w_chorobach/124437,dieta-w-niedoczynnosci-tarczycy
  3. Ciborowska, H. Rudnicka. Dietetyka. Żywienie człowieka zdrowego i chorego. Wyd. PZWL, Warszawa 2010, str.
  4. Mazgaj K: Zalecenia dietetyczne w niedoczynności tarczycy. 26/09/2014. https://
    dietetycy.org.pl/zalecenia-dietetyczne-niedoczynnosci-tarczycy/

Moja strona internetowa używa plików cookies (tzw. ciasteczka) w celach statystycznych, reklamowych oraz funkcjonalnych. Dzięki nim mogę indywidualnie dostosować stronę do twoich potrzeb. Każdy może zaakceptować pliki cookies albo ma możliwość wyłączenia ich w przeglądarce, dzięki czemu nie będą zbierane żadne informacje. [więcej]